Dit altaarstuk komt uit de ateliers van de familie Francken. Het is in de zestiende eeuw besteld en betaald door de gilde van de Antwerpse bakkers. Net als andere ambachten hadden de bakkers een eigen altaar in onze kathedraal. Kijk maar eens naar de gewelven boven je. Herken je de schieters waarmee je brood uit de hete oven haalt? Ook het onderwerp van het schilderij is een rechtstreekse verwijzing naar hun ambacht. De kleine jongen op de voorgrond geeft brood aan Jezus en zijn leerlingen. Vervolgens wordt, verspreid over het hele schilderij, brood uitgedeeld aan de massa. Vroeger was onze kathedraal helemaal gevuld met altaren van gildes en ambachten. De andere drie altaarstukken die je aantreft in het schip van de kerk hebben een gelijkaardige origine. Een belangrijk deel van de kathedraalkunst getuigt niet alleen van de religieuze, maar ook van de economische en sociale bedrijvigheid in onze stad.
Vermenigvuldiging van de broden en de vissen
Gelijk het brood van terruwen,
dat berst en opengaat,
al door de bruine korste
de goudene ruimte laat;
zoo zit de hemel dikwijls
geborsten en gescheurd,
en door de peersche wolken
men ’t vonkend licht bespeurt;
zoo blijft in Gods grammoedigheid
en recht doen altijd iet,
waardoor de zondaar, boetbereid,
vergiffenis blinken ziet.
Vermenigvuldiging van de broden en de vissen
Samen met het schilderij Aanbidding door de herders van Frans Floris de Vriendt behoort dit altaarstuk tot de collectie van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen. Beide werken maakten deel uit van de prestigieuze expositie Reünie die meer dan tien jaar onze kathedraal kleurde en alle nog bestaande altaarstukken van de Antwerpse gildes terugbracht naar de plaats waarvoor ze gemaakt waren. Andere meesterwerken zijn nu weer te bewonderen in het museum, bijvoorbeeld het wereldberoemde Bewening van Christus van Quinten Metsijs.
Vermenigvuldiging van de broden en de vissen
Tot het einde van de achttiende eeuw had elke ambacht een eigen altaar bij een van de vele pilaren. Voor hun altaar bestelden de bakkers bij Ambrosius Francken een altaarstuk met de zogenaamde broodvermenigvuldiging. Nadat Jezus voor duizenden mensen heeft gesproken, blijkt ’s avonds dat er geen eten is om de massa te voeden. Dan komt de jongen rechts onderaan op de voorgrond. Hij brengt vijf broden en twee vissen aan. Dat blijkt voldoende. De achtergrond van het schilderij toont hoe de massa te eten krijgt en er zelfs nog over is. De blik van de toeschouwer wordt echter steeds teruggebracht naar de voorgrond. Merk op hoe indringend Francken het gelaat van Jezus heeft geschilderd. Hij lijkt helemaal niet bezig met de gebeurtenissen op het doek. Hij is blijkbaar meer geïnteresseerd in de mensen die naar het schilderij kijken. Zoals jij.
